Νίκος Κοτζιάς : Η σκοτεινή παραθεσμική πλευρά των σκανδάλων

Τα σκάνδαλα έχουν καταλάβει εδώ και είκοσι χρόνια τα πρωτοσέλιδα της πολιτικής ζωής του τόπου. Η αποκάλυψη τους πρέπει να γίνεται με τρόπο ώστε να λειτουργήσουν ως στοιχείο κάθαρσης. Της απαλλαγής της χώρας και ειδικότερα του πολιτικού συστήματος από διαπλεκομένους, διαφθαρμένους, «βαρίδια». Όμως, προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, απαιτείται να υπάρχει η πολιτική βούληση και η δικαιοσύνη να στέκεται στο ύψος των καθηκόντων της. Επιπλέον, η αποκάλυψη των σκανδάλων οφείλει να οδηγεί κάθε φορά στον εντοπισμό και το ξερίζωμα των παραθεσμικών συστημάτων που τα δημιουργεί και των παρακρατικών διασυνδέσεων που τρέφονται απ’ αυτά. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί να βγαίνουν στην επιφάνια τα σκάνδαλα, οι ένοχοι και οι συνένοχοι. Απαιτείται να αποκαλύπτονται και εκείνοι που τρέφονται απ’ αυτά. Εκείνοι που στο όνομά τους, ή έστω καλυμμένοι από πίσω τους, παραβιάζουν τα δικαιώματα του πολίτη. Που αποτελούν την «σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού».

Τα σκάνδαλα και οι παράγοντες που τα αποζητούν

Είναι φανερό, ότι η αποκάλυψη του σκανδάλου Κοσκωτά και το «βρώμικο 1989» δεν είχαν μόνο μια ηθική – πολιτική λειτουργία, ούτε απλά στόχευαν στην «κάθαρση» της πολιτικής σκηνής. Στο τέλος, αντίθετα, συνέβαλαν σε μια ζοφερή εικόνα της κοινωνίας. Την έδεσαν στο παρελθόν και την αποπροσανατόλισαν. Το ίδιο κινδυνεύει να συμβεί και με τα σκάνδαλα του 2008. Για αυτό η ευθύνη της κυβέρνησης είναι μεγάλη. Όμως, υπάρχει και η άλλη πλευρά των σκανδάλων όπου οι πολιτικές ευθύνες είναι ακόμα μεγαλύτερες. Τα σκάνδαλα ως τροφοδότης δυνάμεων που θέλουν να κρατούν τη χώρα και την κοινωνία στον βούρκο. Να τα χρησιμοποιούν ακόμα και ως πηγή υπονόμευσης της δημοκρατίας, ιδιαίτερα μιας σειράς ατομικών δικαιωμάτων.

Η πείρα από την πρόσφατη ιστορία της χώρας δείχνουν, ότι στα σκάνδαλα δεν υπάρχουν μόνο οι εμπλεκόμενοι που σκανδαλίζουν. Ούτε μόνο αυτοί που με τη ρομφαία της κάθαρσης πράγματι «καθαρίζουν» την κατάσταση, ή έστω καμώνονται ότι το κάνουν. Στα σκάνδαλα υπάρχουν και εκείνοι που επιδιώκουν να ωφεληθούν τόσο μέσω των σκανδάλων, όσο και μέσω της διατεταγμένης αποκάλυψής τους. Πρόκειται για δυνάμεις που δεν διστάζουν να ωφεληθούν από τη σκανδαλολογία. Ακόμα και να κατασκευάσουν υποθέσεις εκεί που δεν υπάρχουν. Που δεν κυνηγούν όσους παραβιάζουν τον νόμο ή και παρανομούν, αλλά αντίθετα, όσους δεν υποτάσσονται στα παιχνίδιά τους. Καταδιώκουν, δηλαδή, με μια έννοια όσους αντιστέκονται στη σαπίλα που κάποιοι επιθυμούν να επιβάλλουν στη χώρα. Η λάσπη της φημολογίας και της υπονόμευσης χρησιμοποιείται εκτεταμένα ενάντια όσων αντιστέκονται. Υπάρχουν, δηλαδή, οι βδέλλες των σκανδάλων.
Εκείνοι που στο όνομα των σκανδάλων θέλουν να πιουν το αίμα της κοινωνίας, αλλά και της ίδιας της δημοκρατίας.

Ας προσέξει η πολιτική σκηνή, στα σκάνδαλα εμπλέκονται και δυνάμεις παραθεσμικές. Δυνάμεις που παράγουν σκάνδαλα και οι οποίες χρησιμοποιούν την σκανδαλολογία προκειμένου να πλήξουν στόχους που επιλέγουν με άλλα κριτήρια. Με άλλα λόγια υπάρχουν τα σκάνδαλα και τα «παρασκάνδαλα». Τα πραγματικά σκάνδαλα και εκείνα που κατασκευάζονται επί τούτου. Τα παρασκάνδαλα δεν είναι μόνο κατασκευές, αλλά και έχουν και φορείς που οι οποίοι επιδιώκουν να δημιουργούν νοσηρό κλίμα στον δημόσιο χώρο. Και το δημιουργούν ενάντια στις θεματικές που έπρεπε να απασχολούν την κοινωνία. Ενάντια στη δημοκρατία. Υπάρχουν, δηλαδή, δυνάμεις οι οποίες μέσα από τη σκανδαλολογία αποκομίζουν κέρδη. Είτε διότι κατευθύνουν τον τρόπο χειρισμού των αποκαλύψεων πραγματικών σκανδάλων, είτε διότι επιδιώκουν να αξιοποιήσουν σκάνδαλα που οι ίδιες κατασκευάζουν σε βάρος τρίτων που εχθρεύονται.

Οι κρυφοί κερδισμένοι των σκανδάλων

Ας πάρουμε την υπόθεση Ζαχόπουλου. Το σκάνδαλο αυτό έχει τα εξής χαρακτηριστικά: ροζ ιστορία, απόκρυψη στοιχείων, εκβίαση, κατάχρηση προσωπικών δεδομένων, ανικανότητα της κυβέρνησης να χειριστεί μικρές κρίσεις (καταλαβαίνει κανείς τι θα γινόταν με μεγάλες…), προσπάθεια της ΝΔ να συγκαλύψει πραγματικά γεγονότα, ψέματα όλων των αποχρώσεων, έλλειψη δημόσιου ήθους, οικονομικά σκάνδαλα, διαπλοκή, πόλεμος εκδοτών, παρανομίες σε προσλήψεις, κατάχρηση προσωπικής εξουσίας. Δηλαδή, μέσα σε μία τραγική πτώση συμπεριλαμβάνονται πολλαπλές παρανομίες και παραβιάσεις του νόμου και του δημόσιου ήθους. Σε κάθε δε, μία απ’ αυτές εμπεριέχονται άλλες δέκα επιμέρους ιστορίες. Κατά συνέπεια πρόκειται για μια σοβαρή υπόθεση που πρέπει να αντιμετωπιστεί δικαστικά και πολιτικά. Πολιτικά ενάντια της ΝΔ όπως και ιδιαίτερα των κυκλωμάτων που αξιοποιούν τις πολιτικές, τις νοοτροπίες, τις επιλογές και τις ανικανότητές της. Ταυτόχρονα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεν κερδίζει απ’ αυτές τις αποκαλύψεις η αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά ο Συνασπισμός. Φαινόμενο που έχει την εξήγησή του: τμήμα του ΠΑΣΟΚ ενδιαφέρεται περισσότερο να τιμωρήσει τους νικητές της 11^ης του Νοέμβρη, παρά τους υπεύθυνους αυτών των δέκα παρανομιών και παραβιάσεων, έχει διαφορετική, δηλαδή, ιεράρχηση των θεμάτων. Πρόκειται για μια επιλογή λανθασμένη, που εμπεριέχει και ανορθόλογα στοιχεία, αλλά έχει και τη λογική της.

Πίσω από το σχήμα: «η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ χάνουν ταυτόχρονα και κάτι τσιμπά ο Συνασπισμός», συγκαλύπτεται το ποιος έχει μακρόχρονα πραγματικά κέρδος απ’ αυτή την ιστορία. Και δεν αναφέρομαι μόνο σε πολιτικούς εντός της ΝΔ και αλλού που θέλουν να φθείρουν τον Κ.Καραμανλή και τον Γ.Παπανδρέου. Ούτε στους πανηγυρισμούς του Συνασπισμού που δείχνει να μην έχει καταλάβει τίποτα από το 1989, όταν αναλόγως νόμιζε ότι το παιχνίδι γίνεται για πάρτι του και ότι η μπάλα είναι στα χέριά του. Αναφέρομαι σε δυνάμεις που είναι παρασιτικές και ζουν από τις κρίσεις, την εικόνα κατάπτωσης και διαφθοράς στη χώρα. Οι δυνάμεις αυτές δεν είναι μόνο οικονομικές, διότι λεφτά του δημοσίου που σπαταλούνται από κάποιον σπαταλούνται και σε κάποιου την τσέπη πάνε. Είναι και οργανωμένες και ως παραθεσμικές δομές. Μυστικές υπηρεσίες και άνθρωποι που συνδέονται με αυτές, έχουν στήσει πάρτι. Διότι η σκανδαλολογία τους δίνει τη δυνατότητα να αναβαθμίσουν την «ειδικότητά τους». Τους δίνει ρόλο και προοπτική. Τους νομιμοποιεί τις παρανομίες που πράττουν και προτίθονται να πράξουν. Διότι όταν η κοινή γνώμη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και βουλευτές νομιμοποιούν την κατάχρηση στοιχείων, επιτρέπουν και δημοσιοποιούν χωρίς τιμωρία την καθημερινή παραβίαση συνταγματικών δικαιωμάτων, τότε, μαζί με τα σκάνδαλα αποκαλύπτεται το πόσο ανοχύρωτα είναι τα δικαιώματα του πολίτη σε αυτό τον τόπο.

Υπάρχουν, λοιπόν, με τη σκανδαλολογία και οι κρυφοί κερδισμένοι που δεν είναι άλλοι από τους παραθεσμικούς. Από εκείνους που κινούνται στο σκότος. Που ζουν με την παρανομία. Που έχουν δημιουργήσει δίπλα σε κάθε θεσμό και έναν παραθεσμό. Η σκανδαλολογία, το κλίμα ανοχής σε παρατυπίες και παρανομίες είναι ένα κλίμα εντός του οποίου τρέφονται αυτές οι δυνάμεις της εκβίασης, ενισχύονται, αποκτούν την αίσθηση ότι είναι όχι απλά στο ανεξέλεγκτο, αλλά και χρήσιμες από εκείνους που χωρίς δεύτερη σκέψη θέλουν να τις χρησιμοποιούν.

Η σκανδαλολογία όπως αναπτύσσεται με τις ανοχές και τις συνενοχές της κυβέρνησης δημιουργεί προβλήματα στη λειτουργία της δημοκρατίας, στην διασφάλιση των δημοκρατικών ελευθεριών και των ατομικών δικαιωμάτων. Απαχαυνομένη η κοινωνία παρακολουθεί τις παρατυπίες και τις παρανομίες να πολλαπλασιάζονται, ενώ τμήμα των αρμόδιων οργάνων της κοινωνίας έχουν παραδοθεί μαζί της σε αυτή την αποχαύνωση. Ουδείς δεν δείχνει διατεθειμένος να κοιτάξει τη «σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού». Και αυτό είναι ένα μακρόχρονο πρόβλημα της χώρας. Στην Ελλάδα, εδώ και είκοσι χρόνια, η δημόσια πολιτική σκηνή και τα δικαιώματα του πολίτη βρίσκονται υπό ομηρία και έμμεση κατάργηση από αυτή την σκοτεινή παραθεσμική πλευρά. Παράνομες παρακολουθήσεις ανθρώπων. Παγιδεύσεις σπιτιών. Παρακάμαρες. Στήσιμο υποθέσεων προκειμένου να γίνει εκβίαση. Όλα αυτά θα έπρεπε να είχαν κινητοποίηση τις αρμόδιες αρχές έναντι της σκοτεινής πλευράς της σκανδαλολογίας. Αυτών των ζητημάτων που δεν βγαίνουν στο φως της ημέρας διότι αφορά δίκτυα και διασυνδέσεις που κινούνται παρανόμως. Διότι μη μας πει κανείς ότι το πρόβλημα είναι μόνο το «ροζ» DVD. Το πρόβλημα βέβαια, δεν περιορίζεται ούτε στο ποιος το μοντάρισε και ποιος το έδωσε που. To πρόβλημα είναι και το ποιος το οργάνωσε. Το ποια κυκλώματα διαθέτουν τεχνογνωσία και μέσα για να οργανώνουν τέτοιου είδους λήψεις και σκηνοθεσίες.

Καιρός είναι κόμματα, δημοσιογράφοι, κοινή γνώμη να αντιληφθούν ότι πέραν των προσωπικών παιχνιδιών και των πολιτικών αντιπαραθέσεων δημιουργούνται ρήγματα στην ίδια την θεσμική θέση του πολίτη και εκτρέφονται παρακρατικές – παραθεσμικές δομές που φαίνεται να κάνουν τελευταία «καλό ταμείο» και να αποθρασύνονται.

Δημοσιεύτηκε στην Αξία του Σαββάτου 16.02.08