27 Μαΐ 2008

Νίκος Κοτζιάς : Στρατηγικές της Νέας Δημοκρατίας

1. Η διπλή κοινωνική λειτουργία των αντιλαϊκών μέτρων της ΝΔ

Η Νέα Δημοκρατία προωθεί σειρά μέτρων τα οποία εμφανίζει ως μεταρρύθμιση, αλλά στη πραγματικότητα έχουν συγκεκριμένες αρνητικές κοινωνικές λειτουργίες και πολιτικές προεκτάσεις. Αυτά κατατείνουν στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων μεγάλων συμφερόντων. Αυτό φαίνεται σε τέτοιες επιλογές, όπως το βέτο της στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα μονοπύθμενα καράβια. Τα δικαιώματα που διασφάλισε για τις ξένες καπνοβιομηχανίες. Οι επιλογές της για το ασφαλιστικό στις οποίες δεν προβλέπεται οποιαδήποτε ρύθμιση για το τι θα γίνει με τα χρέη μεγάλων επιχειρήσεων έναντι του ΙΚΑ. Η πρόβλεψη να αγοράζει από ιδιώτη επιχειρηματία κατά 40% ακριβότερο ρεύμα από εκείνη που θα του παρέχει η ΔΕΗ. Ο τρόπος που μεθόδευσε την παράδοση σε ξένο κράτος τις ελληνικές τηλεπικοινωνίες. Όλα αυτά και πολλά άλλα, δείχνουν ότι στη πραγματικότητα η πολιτική της ΝΔ δεν προωθεί κάποιες μεταρρυθμίσεις, αλλά στηρίζει το μεγάλο (ξένο) κεφάλαιο καθώς και την ανακατανομή του πλούτου και της ιδιοκτησίας υπέρ των ισχυρών.

Πέραν των μονόπλευρων πολιτικών της ΝΔ, ανάλογα ζητήματα προκύπτουν και ως προς τις απαραίτητες για τη λειτουργία του συστήματος δημόσιες πολιτικές, οι οποίες οφείλουν σε κάθε περίπτωση να διασφαλίζουν την με τον ένα ή άλλο τρόπο επιβίωση της κοινωνίας. Την αναπαραγωγή της. Την ικανότητά της να δρα στο διεθνές προσκήνιο. Από αυτή τη σκοπιά η ΝΔ δείχνει μεγάλες αδυναμίες να διασφαλίσει και εξασφαλίσει ένα στοιχειώδες επίπεδο λειτουργίας της κοινωνίας. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση της ΝΔ, τόσο από τη σκοπιά των ειδικών συμφερόντων που εξυπηρετεί, όσο και από τη σκοπιά του με ποιο τρόπο «φροντίζει» τη λειτουργία της χώρας στα συνολικότερα ζητήματα (όπως την υγεία και την παιδεία), δρα κοινωνικά στενόκαρδα και πολιτικά αυταρχικά. Επιπλέον, στις ημέρες της έχουν κατά τη γνώμη μου εμφανιστεί πολλαπλά παρακρατικά και οικονομικά παρασιτικά κυκλώματα. Τέλος, το οικονομικό σκάνδαλο παλαιότερων εποχών, που αποτελούσε τον συνοδό συγκεκριμένων επιλογών, τείνει να γίνει σήμερα αυτοσκοπός, να πάρει τα χαρακτηριστικά στοχευμένης πολιτικής. Δεν φτιάχνεται, επί παραδείγματι ένα έργο και στην πορεία του προκύπτουν παράνομα οφέλη, αλλά –όπως στην περίπτωση των ομολόγων- συγκροτείται πολιτική με στόχο να προκύψουν τέτοιου τύπου οφέλη.

2. Τα αντιλαϊκά μέτρα ως προϊόν «αναγκών και καταναγκασμών»

Οτιδήποτε μέτρο και να λαμβάνει η ΝΔ το χαρακτηρίζει ως μεταρρύθμιση. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκει να του δώσει έναν προοδευτικό χαρακτήρα. Έναν χαρακτήρα ανάγκης και εξυπηρέτησης της χώρας. Προσπαθεί να δημιουργήσει είτε ψευδαισθήσεις για τα κριτήρια της πολιτικής της και του ποιόν αυτή εξυπηρετεί, είτε στο βαθμό που δεν πετυχαίνει κάτι τέτοιο, να πείσει, έστω, ότι αυτό δεν το κάνει διότι είναι δική της επιλογής, αλλά διότι αυτό απαιτούν οι καιροί. Στους «καιρούς» που χρεώνει τις δικές της συνειδητές επιλογές, κατατάσσει τις προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, στοιχεία από την παγκόσμια πολιτική (όπως τις τιμές του πετρελαίου) καθώς και τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσεις στις οποίες συμμετέχει η ίδια. Με άλλα λόγια η ΝΔ εμφανίζεται ως να διεκπεραιώνει καταστάσεις που βρίσκει «έτοιμες» είτε από το εξωτερικό – υπερεθνικό χώρο, είτε από το παρελθόν. Έτσι αποποιείται των δικών της ευθυνών για τις δικές της αποφάσεις. Με τέτοιες, όμως, επικοινωνιακές επιλογές, εμφανίζει την Ελλάδα ως έρμαιο των ιστορικών και υπερεθνικών διαδικασιών, ως να μην μπορεί να προωθήσει το ελληνικό δημόσιο διαφορετικές πολιτικές.
Η τέτοια στάση της ΝΔ αφοπλίζει ουσιαστικά τους μηχανισμούς της εθνικής πολιτικής και δημιουργεί αρνητικά φαινόμενα στην ατμόσφαιρα της Ελληνικής κοινωνίας. Προκειμένου, δηλαδή, να κρύψει η ΝΔ τόσο την συνειδητότητα πολλαπλών της επιλογών, όσο και να εμφανιστεί ως «αναγκασμένη» να πράξει ότι πράττει, πείθει την ελληνική κοινωνία ότι δεν «μπορούμε» να κάνουμε τίποτα άλλο πέραν των όσων κάνει, ότι αυτό που κάνει είναι ότι καλύτερο μπορούσε να γίνει. Η ΝΔ έχει ειδικευτεί στην παράδοση του ελληνικού δημοσίου σε μεγάλα συμφέροντα και στην εμφάνιση αυτής της παράδοσης ως «σιδερένια αναγκαιότητα» (και δεν εννοώ μόνο τις όποιες πωλήσεις δημόσιας περιουσίας σε τρίτους, ακόμα και ξένα κράτη, όσο το σύνολο των ρυθμίσεων που προωθεί). Συνολικά τα πέντε χρόνια διακυβέρνησης του τόπου από τη ΝΔ, διέψευσαν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τις αντιλήψεις που είχε το ΠΑΣΟΚ μετά το 2004, ότι τάχα «δεν κυβερνά». Αντίθετα κυβερνά με πολύ συγκεκριμένο τρόπο και προοπτική. Τόσο ως προς τα συμφέροντα που εξυπηρετεί, όσο και στον τρόπο που κάνει κάτι τέτοιο.

3. Η πολιτική λειτουργία των επιλογών της ΝΔ

Η ΝΔ δεν κοκκινίζει. Όχι διότι η πολιτική της δεν είναι κόκκινη, δηλαδή, αριστερή, όσο διότι η πολιτική που πράττει χαρακτηρίζεται από έναν ακραίο κυνισμό. Από τη στήριξη στους πιο διαφορετικούς μηχανισμούς μέχρι τη συγκάλυψη σκανδάλων τα οποία δήθεν στέλνει στη δικαιοσύνη. Η στρατηγική της ΝΔ που δεν κοκκινίζει από ντροπή για όσα κάνει, στηρίζεται από τμήματά της χωρίς ηθικούς και πολιτικούς φραγμούς. Ακόμα και αν τα μέτρα που προωθεί είναι αποσπασματικά, ακόμα και αν δεν είναι ενταγμένα σε μια πολιτική μακράς πνοής, παρόλα αυτά, οι πρακτικές της έχουν έναν κοινό παρανομαστή με τρεις στόχους.

Η ΝΔ επιδιώκει με τα μέτρα που λαμβάνει, πρώτον, να εξυπηρετήσει συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες που κατατάσσονται στους πολύ πλούσιους μέχρι σε τμήματα των πλούσιων μεσαίων στρωμάτων. Επιπλέον, προσπαθεί με όσο το δυνατό πιο φτηνές στοχευμένες πολιτικές να προσελκύσει και λαϊκά στρώματα, ή έστω να τα θαμπώσει με υποσχέσεις και προπαγάνδα. Επιδιώκει, δηλαδή, να διατηρήσει μεγάλα τμήματα του εκλογικού της σώματος, χωρίς, όμως, να παραιτηθεί από τις κύριες επιλογές της.

Δεύτερο, προωθεί και ιεραρχεί τις πολιτικές της με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργεί στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ διχόνοιες και προβλήματα. Το τι πολιτικές και πότε προωθεί εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς αξιολογεί ότι αυτές θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ. Με εκτιμήσεις καθώς και με άλλους τρόπους (όπως την προβολή των διαφωνιών από στελέχη του ΠΑΣΟΚ στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και όχι μόνο) «επιτίθεται» στο πεδίο της πολιτικής, όταν έχει διασφαλίσει τα νότα της, όταν γνωρίζει, ή και φροντίζει, να γίνονται γνωστές οι εσωτερικές αντιθέσεις στο ΠΑΣΟΚ. Στόχος να αδυνατίζει τον αντίπαλο και, ταυτόχρονα να τον εμφανίζει ως εκ των πραγμάτων ανίκανο να κυβερνήσει.

Η επιλογή της ΝΔ δεν είναι να κάνει πολιτική με την οποία θα κερδίσει την πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Γνωρίζει ότι όχι μόνο δεν μπορεί να την αποκτήσει, αλλά και ότι βρίσκεται η ίδια σε συνεχή πτώση. Την πτώση της, το γεγονός ότι κυβερνά με την στήριξη του 1/3 της κοινωνίας, και ίσως και λιγότερο, προσπαθεί να την ισοφαρίσει με την συμπίεση του κύριου κόμματος, δηλαδή της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Προς τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιεί κάθε είδος μέσων και μεθόδων. Επιδιώκει την συνεχή απαξίωση της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ και την προβολή και της πιο μικρής απόχρωσης διαφωνίας στο εσωτερικό του, ενώ εκείνα τα μέσα (και είναι πολλά…) που την στηρίζουν προβάλλουν την φωνή και του τελευταίου πρώην στελέχους του ΠΑΣΟΚ ως ισότιμη με εκείνη της ηγεσίας του! Για αυτό οφείλει η τελευταία να φροντίζει τόσο την ενότητα της φωνής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όσο και να δείχνει αποφασιστικότητα εκεί που χρειάζεται.

Η τρίτη στόχευση της ΝΔ είναι να διαχωρίσει με μεγάλα ρήγματα το ΠΑΣΟΚ από την υπόλοιπη αριστερά και ιδιαίτερα τον Συνασπισμό (για το ζήτημα θα επανέλθουμε σε επόμενο άρθρο εκτεταμένα). Προς τον σκοπό αυτό επιλέγει το ποια μέτρα θα προωθήσει πότε και με ποιο επικοινωνιακό περιεχόμενο θα το προβάλλει. Λέει, επί παραδείγματι, ψέματα ότι υπήρχε απόφαση Β.Βενιζέλου και Γ.Παπανδρέου για ιδιωτικό πανεπιστήμιο, όταν η απόφαση αυτή αφορούσε ένα ίδρυμα για τον ελληνισμό της διασποράς. Το λέει, όμως, προκειμένου να παρακινήσει τον Συνασπισμό σε κριτική προς το ΠΑΣΟΚ. Η ΝΔ γνωρίζει ότι στις επόμενες εκλογές θα υποχωρήσει σε ψήφους. Προκειμένου να βγει πρώτη δύναμη, έστω και χωρίς αυτοδυναμία πρέπει η πολιτική της να είναι τέτοια ώστε να μην καρπωθεί τη διαφορά το ΠΑΣΟΚ και, ταυτόχρονα, να μην υπάρξει συνεργασία του τελευταίου με τον Συνασπισμό. Έτσι, ενώ πριν μερικές εβδομάδες η ΝΔ ήταν μόλις 1-2% πίσω από το δημοκοπικό άθροισμα των ψήφων του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού, σήμερα βρίσκεται πίσω κατά 12-14%. Είναι η απόλυτη μειοψηφία. Μπορεί, όμως, να κυβερνήσει μόνο εάν το ΠΑΣΟΚ υποφέρει από διχόνοια και ο Συνασπισμός αρνείται την συνεργασία μαζί του. Κατά συνέπεια, η προβολή των διαφορών μεταξύ των δύο κομμάτων της αντιπολίτευσης και ο υπερτονισμός της κάθε απόκλισης εντός του ΠΑΣΟΚ είναι όροι για την έστω και περιορισμένη νίκη της. Οι αντίστροφες συνθήκες είναι οι φανεροί όροι ήττας της.

Δημοσιεύτηκε στην Αξία του Σαββάτου 24.05.08

Δεν υπάρχουν σχόλια: