Ενδιαφέρον εργαλείο ... βιαστικά συμπεράσματα

Με πολύ ενδιαφέρον διάβασα ένα άρθρο στο Nylon για μια "άλλου τύπου" προσέγγιση των δύο πολιτικών αρχηγών Κώστα Καραμανλή και Γιώργου Παπανδρέου, μέσα από τις ομιλίες τους στη ΔΕΘ, η αντιπαράθεση των οποίων, για πολλούς ήταν η απαρχή της μεταβολής του πολιτικού σκηνικού τουλάχιστον στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Προκαταβολικά να πω πως προσωπικά δεν συμφωνώ 100% με αυτό το συμπέρασμα, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας εδώ.

Με ενδιαφέρον επίσης διάβασα το διάλογο που έγινε στο 221.gr για το θέμα. Και επειδή οι συντελεστές του Nylon ζήτησαν δημόσια την κριτική, θάθελα και εγώ να πω την άποψη μου.

Πραγματικά είναι εντυπωσιακό - όσο παράλληλα και απλοϊκό - το αποτέλεσμα του εργαλείου Wordle. Και μπορεί, αν χρησιμοποιηθεί έξυπνα, να οδηγήσει σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Εδώ βασικά είναι και το πρόβλημα: για να φτάσεις σε χρήσιμα συμπεράσματα, πρέπει να θέσεις εκ των προτέρων τη σωστή "ατμόσφαιρα" μέσα στην οποία κρίνεις μια ομιλία ή συγκρίνεις δύο. Αν αυτό δεν γίνει σωστά, τότε μαθηματικά - και είναι πράγματι εντελώς μαθηματικά - οδηγείσαι σε λάθος εικόνα. Επίσης θα πρέπει εξ αρχής να πούμε ότι το εργαλείο - φαντάζομαι - ότι είναι φτιαγμένο πρώτα και κύρια για την αγγλική γλώσσα και άρα κάποιες παράμετροι επηρεάζονται από το συντακτικό και τη γραμματική αυτής της γλώσσας.

Αλλά ας πούμε κατ' αρχήν ότι κοιτάμε τα δυο γραφήματα χωρίς προαπαιτούμενα. Είναι απόλυτα φυσιολογικό σήμερα - αυτή τη χρονική στιγμή - ο πρωθυπουργός να μιλάει στον ενεστώτα και τον αόριστο και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να μιλάει στον ενεστώτα και τον μέλλοντα. Και στον μέλλοντα της ελληνικής γλώσσας γραμματικά εμπεριέχεται αναγκαστικά η λέξη "ΘΑ". Επομένως δεν εκπλήσσει η εμφάνιση της σε πρώτο πλάνο. Ας σκεφτούμε όμως τι θα συμβεί για παράδειγμα λίγο πριν από εθνικές εκλογές! Μήπως τότε τα ΘΑ θα είναι εξίσου ισχυρά και στους δύο? Ίσως και περισσότερα στον πρώτο?

Να ένα πρώτο συμπέρασμα : ότι και μόνο η χρονική στιγμή των ομιλιών επηρεάζει απόλυτα την εικόνα που δίνει το Wordle. Αν βάλουμε τώρα και τις υπόλοιπες παραμέτρους του πολιτικού σκηνικού σωστά, μπορούμε να διακρίνουμε ίσως καλύτερα τις πραγματικές εικόνες.
Εδώ νομίζω ότι ο συγγραφέας του άρθρου του NYLON, προσπαθώντας ίσως καλόπιστα να κρατήσει μια "ουδέτερη" στάση, θέτει λανθασμένες παραμέτρους και έτσι καταλήγει σε λανθασμένα συμπεράσματα. Και αυτό αποτυπώνεται πολύ παραστατικά στον τίτλο του ποστ. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι αν δεν χρησιμοποιήσεις από συγκεκριμένη πολιτική σκοπιά το εργαλείο, δεν καταλήγεις σε σωστές διαπιστώσεις. Αποδεικνύεται επίσης - και εδώ δεν αναφέρομαι στους συντελεστές του NYLON - ότι το εργαλείο αυτό σε κακόπιστα χέρια οδηγεί σε κατευθυνόμενη προπαγάνδα. Δεν θα επεκταθώ, καθώς θεωρώ ότι το έχει αναλύσει σωστά ο trianta στο 221.gr. Ούτε θα προσπαθήσω να αναλύσω την εικόνα ξεκινώντας από τη δική μου πολιτική αφετηρία, γιατί θεωρώ ότι είναι λάθος η χρήση του εργαλείου για τη σύγκριση δύο διαφορετικών ομιλιών την ίδια χρονική στιγμή. Θεωρώ πως το εργαλείο θα είναι πιο χρήσιμο για την διαχρονική ανάλυση των ομιλιών του κάθε πολιτικού και κατόπιν τη σύγκριση μεταξύ τους. Θα είχε για παράδειγμα πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τις ομιλίες Καραμανλή από το 2004, μέχρι σήμερα. Το ίδιο ισχύει και για τον Παπανδρέου.

Θέλω όμως να κάνω δυο παρατηρήσεις :

• η πρώτη έχει να κάνει με το συμπέρασμα που εξάγεται στο άρθρο ότι ο Παπανδρέου είναι "επηρεασμένος και από τη δυναμική του ‘φαινομένου’ Obama στις Η.Π.Α."! Δεν μπορώ να καταλάβω ποια είναι τα στοιχεία του γραφήματος που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα? Γιατί τα ρήματα "θέλουμε" και "μπορούμε" είναι ... αμερικανόφερτα? Αν αντίθετα βλέπαμε τη λέξη "αλλαγή" (που και αυτή βέβαια είναι κομβική λέξη στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ) που κυριαρχεί για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες στην αμερικάνικη πολιτική σκηνή, τότε θα καταλάβαινα σε κάποιο βαθμό μια τέτοια διαπίστωση. Μα η λέξη "αλλαγή" δεν υπάρχει καν στο γράφημα! Και είναι και ένα θέμα γιατί δεν υπάρχει! Γιατί την "προσθέτουμε" με την "φωνή του Ομπάμα" και δεν την προσθέτουμε με τη φωνή του Ανδρέα Παπανδρέου αλήθεια? Μήπως να θυμίσω και το παλιό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ : " ο λαός ΘΕΛΕΙ, το ΠΑΣΟΚ ΜΠΟΡΕΙ"?
  
• Αν θέλουμε να δώσουμε μια κατά κάποιο τρόπο, και όσο αυτό είναι εφικτό και πρέπον, "ουδέτερη" ερμηνεία των δύο γραφημάτων, υπάρχουν δύο εξαιρετικά παραδείγματα για να το κάνουμε. Και δυστυχώς ούτε ο συγγραφέας , αλλά ούτε και όσοι παρενέβησαν το επιχείρησαν. Το πρώτο έχει να κάνει με τη λέξη "πολίτης" ή "πολίτες", όπου είναι εμφανής η "υπεροχή" Παπανδρέου. Αν τώρα συνδυάσουμε τον "πολίτη" με την "ανάπτυξη" , μπορούμε να διακρίνουμε τη ουσιαστική πολιτική διαφορά! Το πώς δηλαδή εννοεί ο κάθε πολιτικός την ανάπτυξη. Το δεύτερο παράδειγμα, αρνητικό και για τους δύο πολιτικούς που δεν αναφέρθηκε από κανέναν, είναι η παντελής απουσία της λέξης "περιβάλλον". Και είναι κατά τη γνώμη μου η σημαντικότερη διαπίστωση από αυτές τις δύο σημειακές χρονικά εικόνες. Κι αν ακόμη δεχτούμε ότι επρόκειτο για δυο ομιλίες για την οικονομία, η απουσία της λέξης "περιβάλλον" (κύρια για τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ) είναι έκπληξη τη στιγμή που η "πράσινη ανάπτυξη" είναι στο επίκεντρο της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ.

Υστερόγραφο : Έβαλα και εγώ την ομιλία του ΓΑΠ στη ΔΕΘ στο Wordle και πήρα την παρακάτω εικόνα, χρησιμοποιώντας την εντολή "remove common greek words" . Δεν βλέπω να έχει καμιά σχέση με αυτήν του ΝYLON!