12 Μαΐ 2006

Αναθεώρηση του Συντάγματος: η ευκαιρία για μια νέα θεώρηση της κοινωνίας

Ο Γιώργος Παπανδρέου κατέθεσε προχθές τους 10 βασικούς άξονες/προτάσεις του ΠΑΣΟΚ για την επικείμενη αναθεώρηση του συντάγματος.

Η πρώτη ανάγνωση αναδεικνύει δύο πολύ σημαντικά θέματα. Πρώτα πρώτα τη συνέπεια του Γιώργου Παπανδρέου στις αρχές και τη φιλοσοφία του για την ελληνική πολιτεία. Ο Παπανδρέου κατέθεσε επίσημα σαν προτάσεις του ΠΑΣΟΚ απόψεις που εκφράζει εδώ και χρόνια, χωρίς να κάνει εκπτώσεις σε τίποτα. Και δεύτερον οι αρχικές προτάσεις δείχνουν ότι θέλει να κάνει βαθιές και ουσιαστικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία και το πολιτικό γίγνεσθαι προς όφελος της δημοκρατίας και των πολιτών.

Δεν θα μπω αυτή τη στιγμή στην ουσιαστική ανάλυση των προτάσεων -θέμα το οποίο θα μας απασχολήσει έτσι κι αλλιώς διεξοδικά στο diablog. Θα επιχειρήσω απλώς, με μια πρώτη ανάγνωση να ιεραρχήσω εν συντομία τις προτάσεις, ως προς τη σημασία τους.

Προσωπικά θεωρώ ως σημαντικότερη πρόταση αυτήν της « ενδυνάμωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Αποκέντρωσης με τον πολίτη δυνατό να συμμετέχει και να αποφασίζει για το μέλλον του». Ο Παπανδρέου μιλάει για ουσιαστική τομή στη λειτουργία του κράτους, για περιφερειακή οργάνωση του κράτους με πραγματική και γενναία μεταφορά πόρων και εξουσιών στην Αυτοδιοίκηση, αλλά και ανασυγκρότηση της ίδιας της Αυτοδιοίκησης με την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών και τη λογοδοσία των τοπικών αρχόντων σε αυτούς.

Δεν ξέρω πόσο αντιλαμβανόμαστε την ουσία αυτής της αλλαγής, που κατά τη γνώμη μου ανατρέπει εκ βάθρων τον τρόπο άσκησης κάθε είδους εξουσίας αλλά και το ρόλο όλων των πολιτικών υποκειμένων της Ελληνικής Δημοκρατίας, όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα. Θα αναφέρω δύο παραδείγματα που βιώνω σαν πολίτης της περιφέρειας:

Σήμερα οι τοπικοί άρχοντες, δήμαρχοι και νομάρχες, έχοντας έτσι κι αλλιώς πενιχρές πραγματικές εξουσίες και πόρους, αλλά και ουσιαστική αδυναμία να ασκήσουν και αυτές τις λίγες που έχουν, ταμπουρώνονται συχνά πίσω από την παντοδυναμία της κεντρικής διοίκησης και την έλλειψη ή καθυστέρηση, λόγω γραφειοκρατίας, στη χρηματοδότηση, για να δικαιολογήσουν το ελάχιστο έργο που παράγουν για τον τόπο τους. «Δεν έχουμε λεφτά. Δε μας δίνουν…» είναι η μόνιμη επωδός για προβλήματα, όπως της αποχέτευσης, της διαχείρισης των απορριμμάτων και των υδάτινων πόρων, της σχολικής στέγης και πολλών άλλων που χρονίζουν σε όλους ανεξαίρετα τους δήμους της χώρας.

Από την άλλη μεριά, οι τοπικοί βουλευτές - αλλά και οι υπουργοί και οι κάθε είδους πολιτικοί υφιστάμενοι τους - αντί να παίξουν το ρόλο που πρέπει στην κεντρική πολιτική σκηνή υπερασπιζόμενοι τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα των πολιτών, αντί να ελέγχουν κεντρική και τοπική εξουσία στο όνομα των ψηφοφόρων τους, αντί να παράγουν πραγματικά το σημαντικό νομοθετικό έργο που πρέπει, παίζουν το ρόλο του «ενδιάμεσου ταχυδρόμου» κονδυλίων και ρουσφετιών προς τους τοπικούς άρχοντες. «Εγώ φρόντισα να φέρω αυτά τα λεφτά», ακούμε συχνά από το βουλευτή, μόλις ένα έργο ξεκινάει να υλοποιείται.

Μάλιστα κάποιες φορές φτάνουμε και στην υπερβολή, όπως π.χ. σε ένα τραγελαφικό παράδειγμα στην περιοχή μου, όπου σε μια ακτίνα 25 χιλιομέτρων και 40.000 κατοίκων χρηματοδοτήθηκαν με 1.500.000 ευρώ το καθένα (!) τρία πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής –όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει ένα ανά 100.000 κατοίκους. Αποτέλεσμα; Το δαιμόνιο των Ελλήνων!!! Ένα από αυτά υπολειτουργεί ανολοκλήρωτο, ένα έχει γίνει παιδική χαρά και το τρίτο έγινε πάρκινγκ των απορριμματοφόρων του Δήμου. Και βέβαια κανείς πολίτης, αλλά ούτε και ο Δήμος ουσιαστικά, δεν γνωρίζει, ούτε μπορεί να ελέγξει, πόσο κόστισαν πραγματικά αυτά τα τρία πάρκα.

Για σκεφτείτε τώρα μια τοπική αυτοδιοίκηση με πραγματικούς άμεσους πόρους , ακόμη και από την άμεση φορολογία, με ουσιαστικές εξουσίες στα θέματα υγείας, παιδείας, προστασίας του περιβάλλοντος, πολιτισμού, αθλητισμού. Μια αυτοδιοίκηση με συνελεύσεις πολιτών, με δημοψηφίσματα ή ακόμα και καινοτομίες συμμετοχικού προϋπολογισμού (με άλλα λόγια ο δεύτερος σημαντικός άξονας των προτάσεων Παπανδρέου), μια αυτοδιοίκηση δηλαδή με ουσιαστική ενδυνάμωση του πολίτη, διαφάνεια και κοινωνική λογοδοσία, με σωστή εφαρμογή της συμμετοχικής δημοκρατίας.

Για σκεφτείτε τι ποιότητα πολιτικών στελεχών θα απαιτηθεί για να ασκήσει τέτοιες εξουσίες. Πόσο ικανά πρέπει να είναι τα στελέχη που θα αναδείξουν σε άρχοντες οι τοπικές κοινωνίες για τους «κυβερνήσουν» πραγματικά αλλά και να λογοδοτούν απέναντι τους. Πόσο μεγαλύτερη ευθύνη αλλά και κριτήρια πρέπει να έχουν οι πολίτες στις επιλογές τους.

Και από την άλλη μεριά, σκεφτείτε, ποιος θα είναι πλέον ο πολιτικός ρόλος του βουλευτή. Πόσο παραπάνω χρόνο και μέσα, αλλά και ανεξαρτησία θα έχει για να ασχοληθεί με τα δημοκρατικά δικαιώματα των ψηφοφόρων που καλείται να εκπροσωπήσει.

Η αποκέντρωση λοιπόν , η ουσιαστική αποκέντρωση και όχι η απο-συγκέντρωση , η αποκέντρωση με κέντρο τον πολίτη και την ουσιαστική συμμετοχή του, είναι κατά τη γνώμη μου η σημαντικότερη και διαχρονικότερη ιδέα των προτάσεων Παπανδρέου για την αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά και η κεντρική ιδέα της πολιτικής πρότασης του ΠΑΣΟΚ για τη διακυβέρνηση της χώρας.

Αν το αναλύσει κανείς, θα διαπιστώσει ότι όλοι οι άλλοι άξονες κινούνται γύρω από αυτήν την κεντρική ιδέα αλλά ουσιαστικά έχουν μικρή υπόσταση χωρίς την εκ βάθρων ανασυγκρότηση της κεντρικής κυβέρνησης και την ενδυνάμωση των πολιτών.

Βέβαια γνωρίζουμε όλοι ότι ο δρόμος από τις εξαγγελίες μέχρι την υλοποίηση θα είναι μακρύς και δύσκολος και δεν εξαντλείται σε μια αναθεώρηση. Ο διάλογος πρέπει να γίνει στην κοινωνία, οι πολίτες θα πρέπει να ενημερωθούν, να διαβουλευθούν, να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις, αλλά και το κόμμα θα πρέπει επιτέλους να σπάσει τις «πελατειακές σχέσεις» με την κεντρική εξουσία και τους τοπικούς άρχοντες, στην πράξη. Υπάρχουν σοβαρά ελλείμματα πολιτικής παιδείας αλλά και δυσπιστίας των πολιτών που πρέπει να ξεπεραστούν. Προσωπικά εύχομαι και ελπίζω αυτός ο διάλογος να ξεκινήσει άμεσα. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι σαν πολίτες να τον απαιτήσουμε. Θα είναι ένα σχολειό για όλους μας και πρέπει να αντιληφθούμε ότι είναι μονόδρομος.

Ο διάλογος για όλα τα παραπάνω ζητήματα θα έχει αξία εαν καταφέρει να αγγίξει ουσιαστικά τους πολίτες, εαν περάσει μέσα από τα πολλά φίλτρα της κοινωνίας μας, με τις ιδιαιτερότητες της και τις πολιτιστικές ιδιοτροπίες της. Πρέπει να ανοίξει ουσιαστικός διάλογος με πολλές και ποικίλες εστίες, όχι διάλογος κατευθυνόμενος και διαχειριζόμενος από λίγους για κομματικούς ή επικοινωνιακούς σκοπούς. Θα πρέπει να συζητήσουμε αναλυτικά όλες τις προτάσεις - εμείς εδώ στο ιστολόγιο μας είμαστε αποφασισμένοι να το κάνουμε.

Δυστυχώς όμως θα πρέπει να ομολογήσω ότι τα μέσα ενημέρωσης με απογοήτευσαν για μια ακόμη φορά χθες: πλήρης αποπροσανατολισμός και διαστρέβλωση των προτάσεων που κατατέθηκαν! Ποιος πραγματικά πιστεύει ότι η σημαντικότερη πρόταση Παπανδρέου ήταν η άμεση εκλογή προέδρου της δημοκρατίας; Ποιος κατάλαβε ότι Καραμανλής και Παπανδρέου συμφωνούν στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων; Και Σουφλιάς και Παπανδρέου στο γερμανικό εκλογικό σύστημα; Πού μίλησε ο Γιώργος Παπανδρέου για “ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα”;

Για μια ακόμη φορά το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του αποφεύγει να ακουμπήσει τα δύσκολα και τις καυτές πατάτες και ο Παπανδρέου μοιάζει ‘σαν τη μύγα μεσ’ στο γάλα’. Φοβάμαι πως και μέσα στο κόμμα λίγοι καταλαβαίνουν την ουσία των προτάσεών του. Και πώς να την καταλάβουν όταν ενημερώνονται από τις εφημερίδες και την τηλεόραση; Γιατί αν διαβάσεις την ομιλία του και την αρθρογραφία των εφημερίδων χθες, είναι σαν οι μεν να μιλούν κινέζικα και οι δε γερμανικά και να επιμένουν πως συννεοούνται… Σε ποια εφημερίδα π.χ. είδατε να δίνεται βάρος στην πρόταση Παπανδρέου για το προοίμιο; Ποιος κατάλαβε τι εννοεί ο Γιώργος με αυτό ή το άλλο; Ο Γιώργος Παπανδρέου ανέφερε «κατάργηση της απαγόρευσης του προσηλυτισμού» και οι εφημερίδες έγραψαν (Ελευθεροτυπία) «κατάργηση του προσηλυτισμού» ! Ούτε τι διάβαζαν δεν κατάλαβαν!

Συμπερασματικά και ανοίγοντας τη συζήτηση επί των επιμέρους προτάσεων , πιστεύω πως το πρώτο δείγμα γραφής είναι θετικό, θέλει όμως πολύ δουλειά για να περάσει πλατειά στους πολίτες και γίνει πράξη. Οι αλλαγές αυτές στην ελληνική κοινωνία θα γίνουν έτσι κι αλλιώς. Το θέμα είναι να γίνουν έγκαιρα, να γίνουν σωστά και με μοναδικό γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον.

Τώρα έχουν οι πολίτες το λόγο.

Πρώτη δημοσίευση : diablog.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: