Το κείμενο που ακολουθεί είναι η συζήτηση μεταξύ της Hannah Pylarczyk, δημοσιογράφου της γνωστής εφημερίδας Tageszeitung (TAZ) και δύο απο τους δημοφιλέστερους bloggers της Γερμανίας : του Stefan Niggermeier απο τo γνωστότερο blog της Γερμανίας , το Bildblog και της Katharina Borchert απο το Lyssas Lounge. για “το μέλλον της μαζικής επικοινωνίας και το ρόλο των blogs“.
Αρκετές μέρες μετά το περιστατικό με το άρθρο της Ελευθεροτυπίας και χωρίς να έχει υπάρξει κάποια συνέχεια στην blogoσφαιρα σχετικά με το θέμα, ούτε βέβαια και κάποια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση από την πλευρά της εφημερίδας δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο πάνω στις σχέσεις blogs και media, ελπίζοντας να αποτελέσει το έναυσμα για να ξεκινήσει και στην Ελλάδα μια αξιόλογη συζήτηση για την θέση της ελεύθερης δημοσιογραφίας και του blogging στο νέο αναδυόμενο στερέωμα των μέσων μαζικής επικοινωνίας της εποχής του διαδικτύου.
Τρία σημεία κατά τη γνώμη μας θα πρέπει να αποτελέσουν την καρδιά του προβληματισμού:
– Χωρίς τα κλασσικά ΜΜΕ θα είχαμε μάλλον το ένα πέμπτο μόνο των blogs που υπάρχουν σήμερα. Και σίγουρα πολλά από αυτά θα ήταν φτωχότερα, γιατί θα τους έλειπε το σημείο αναφοράς.
– Οι εφημερίδες θα πρέπει … να καταλάβουν, ότι η δουλειά τους δεν είναι να ποτίζουν απλά το χαρτί με μαύρο μελάνι. Παραγωγή ποσότητας έχουμε και στο ίντερνετ…. περιμένω να αλλάξουν τον τρόπο που δουλεύουν και τοποθετούν το κέντρο βάρος τους
– Νομίζω ότι στο μέλλον θα υπάρχουν blogs όλων των ειδών… θα υπάρξουν και δυσάρεστα φαινόμενα, όπου κάποιος θα παρακάμπτεται, κάποιος θα αυτοπροβάλλεται, κι όλα αυτά δεν θα γίνονται ανοιχτά. Ο κόσμος των blogs δεν είναι καλύτερος από τον υπόλοιπο κόσμο…
ΤΑΖ: Κυρία Μπόρχερτ, σε πρόσφατο σχόλιό σας στο blog σας διαμαρτύρεστε για μια παρουσίαση που σας έγινε στη Süddeutsche Zeitung. Οι ρόλοι, επομένως, των παλιών και των νέων ΜΜΕ είναι μοιρασμένοι κάπως έτσι: Η εφημερίδα γράφει και το blog διορθώνει;
Καταρίνα Μπόρχερτ: Στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν πράγματι έτσι. Γενικά πάντως αποφεύγω στο blog μου τα συνηθισμένα θέματα των ΜΜΕ. Αυτό που γράφω εγώ έχει έντονα ημερολογιακό, αυτοαναφορικό χαρακτήρα. Αυτό που λέτε όμως αντανακλά το κλίμα της blogόσφαιρας. Χωρίς τα κλασσικά ΜΜΕ θα είχαμε μάλλον το ένα πέμπτο μόνο των blogs που υπάρχουν σήμερα. Και σίγουρα πολλά από αυτά θα ήταν φτωχότερα, γιατί θα τους έλειπε το σημείο αναφοράς.
Στέφαν Νίγκερμαγερ: Έτσι είναι όμως, γιατί ως blogger τώρα πια έχεις τη δυνατότητα να απαντήσεις, όταν αισθάνεσαι ότι αυτό που γράφει η εφημερίδα δεν σε αντιπροσωπεύει. Πριν 5 χρόνια τι δυνατότητες είχες; Να στείλεις κανένα γράμμα ή να τηλεφωνήσεις στον αρχισυντάκτη. Αλλά δεν είχες τη δημοσιότητα.
ΤΑΖ: Κάποτε είπατε ότι το Bildblog είναι κάτι σαν χρέος, σαν αποστολή. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, πόση από αυτή την αίσθηση του χρέους έχει απομείνει;
Νίγκερμαγερ: Πολλή! Υπάρχουν βέβαια και φάσεις ύφεσης, αλλά αυτές διαρκούν το πολύ καμιά μέρα. Μετά ανοίγεις την εφημερίδα και διαβάζεις κάτι τόσο απαράδεκτο που λες: «Αυτό πρέπει να το γράψω!» Σε πνίγει η οργή.
ΤΑΖ:Κυρία Μπόρχερτ, πώς ξεκίνησε το δικό σας blog, το Lyssas Lounge?
Μπόρχερτ: Χωρίς ιδιαίτερες φιλοδοξίες. Μέσα στο κλίμα των ημερών της 11ης Σεπτεμβρίου διάβασα για πρώτη φορά για τα weblogs. Μπήκα και διάβασα μερικά κι από την πρώτη στιγμή «κόλλησα». Με γοήτευσε αυτή η άμεση επικοινωνία, αυτή η τρομερή υποκειμενικότητα. Μετά από μερικούς μήνες ξεκίνησα το δικό μου blog – ανώνυμα στην αρχή, γιατί δεν ήξερα τι θα βγει από αυτό. Το πώς θα εξελισσόταν σε 5 χρόνια, αυτό δεν το είχα υπολογίσει.
Νίγκερμαγερ: Ίσως κι εγώ θα πρέπει να μετριάσω λίγο αυτό που είπα για αποστολή και χρέος. Γιατί εκ των υστέρων ακούγεται σαν να είχαμε κάποιο σχέδιο, να γίνουμε το μεγαλύτερο blog της Γερμανίας. Αλλά ούτε κι εμείς ξέραμε τι θα’ βγαινε τελικά. Πάνω απ’ όλα είχαμε την ανάγκη να απαλλαγούμε από την οργή που μας προξενούσε η Bild-Zeitung: «Αυτό πρέπει να το γράψουμε», αυτό είχε σημασία για μας και όχι «Θέλουμε να μας διαβάσουν δέκα χιλιάδες άνθρωποι».
Μπόρχερτ: Όποιος φτιάχνει ένα blog, για να γίνει διάσημος, αποτυγχάνει. Ο αναγνώστης καταλαβαίνει αμέσως, ότι από πίσω δεν κρύβεται η ανάγκη της επικοινωνίας αλλά η εγωπάθεια.
ΤΑΖ: Οι bloggers που θέλετε να έχετε ωστόσο για το WAZ-Portal θα πληρώνονται. Έχει διαφορά να είσαι blogger επί χρήμασι;
Μπόρχερτ: Αυτό θα το δούμε, αφού πρώτα στηθεί το blog. Αλλά μπορεί και να μη λειτουργήσει. Θέλαμε έτσι να αντικρούσουμε την κατηγορία ότι πάμε να αντικαταστήσουμε τους δημοσιογράφους με bloggers που δεν παίρνουν χρήματα. Αλλά ισχύει το αντίθετο: η δουλειά των bloggers δεν είναι να κάνουν αυτό που κάνει ένας δημοσιογράφος. Όταν όμως ζητώ από κάποιον, να γράφει κάθε τόσο κάτι στο blog για κάποιο συγκεκριμένο θέμα ή για κάτι που αφορά την περιοχή του, μπορώ και να τον πληρώσω γι’ αυτό.
ΤΑΖ: Ως τώρα υπήρχε όμως αυτός ο σαφής διαχωρισμός: οι bloggers γράφουν υποκινούμενοι από το πάθος, ενώ οι δημοσιογράφοι για τα χρήματα. Θα μπορέσει να διατηρηθεί η διαφορά αυτή;
Μπόρχερτ: Όχι, αλλά ποτέ μου δεν θεώρησα ότι αυτό ισχύει. Δεν νομίζω ότι οι δημοσιογράφοι πληρώνονται δα και τόσο καλά, ώστε να λειτουργούν χωρίς πάθος.
ΤΑΖ: Μιλάτε από προσωπική πείρα; Από τον Ιανουάριο του 2006 μπορεί να κάνει κανείς και διαφήμιση στο Bildblog. Ήδη ο Εκδοτικός Οργανισμός Σπρίνγκερ διαμαρτυρήθηκε στο Συμβούλιο Τύπου ότι γράφετε εναντίον του για καθαρά εμπορικούς λόγους.
Νίγκερμαγερ: Είμαστε ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι κι έχουμε δικαίωμα να θέλουμε να ζήσουμε από τη δουλειά μας στο Bildblog. Τώρα, αν βέβαια η Bild-Zeitung αρχίσει ξαφνικά από αύριο να κάνει σοβαρή δημοσιογραφία, θα πρέπει κι εμείς να αναζητήσουμε νέο πεδίο δράσης. Είναι γεγονός όμως ότι αν περάσουν τρεις μέρες και δεν στείλουμε τίποτα, σκεφτόμαστε ότι αυτό δεν είναι και τόσο καλό για τους πελάτες μας των διαφημίσεων. Αλλά στη χειρότερη περίπτωση πρέπει να ζήσουμε και μ’ αυτό.
ΤΑΖ: Ο Μπερντ Κούντρουν, ο πρόεδρος του Gruner + Jahr, κάνει ήδη λόγο για το Web 3.0 - ένα Web, στο οποίο η υπερπροσφορά του 2.0 θα συστηματοποιείται από gatekeepers.
Νίγκερμαγερ: Εγώ πιστεύω πιο πολύ ότι ο κόσμος θα μάθει να μην βασίζεται στους gatekeepers, αλλά θα φτιάχνει τα δικά του μίντια: θα αναζητήσει τον αγαπημένο του δημοσιογράφο στην εφημερίδα και τον αγαπημένο του blogger. Οι gatekeepers είναι χρήσιμοι για εκείνους που δεν μεγάλωσαν με το ίντερνετ και είναι πιο πολύ της παλιάς σχολής. Αυτοί ποντάρουν στο ότι θα υπάρξει και στο ίντερνετ το αντίστοιχο του gatekeeper, ρόλο που παραδοσιακά αναλαμβάνουν οι εφημερίδες και τα κανάλια.
Μπόρχερτ: Κατά τη γνώμη μου, τα περισσότερα μεγάλα ονόματα που υπάρχουν σήμερα στο χώρο των ΜΜΕ, θα εξακολουθούν να υπάρχουν και σε 10 χρόνια. Όσο εξελίσσεται ωστόσο η ικανότητα του κόσμου να χειρίζεται τα ΜΜΕ – και εξελίσσεται ραγδαία – τόσο πιο πολύ τα μεγάλα ονόματα θα χάνουν τη σημασία τους. Υποθέτω ότι η αξιοπιστία ως προς το περιεχόμενο θα συνδέεται πια με συγκεκριμένα πρόσωπα.
Νίγκερμαγερ: Ένας πιθανός κίνδυνος που απορρέει από την αυξανόμενη υποκειμενικότητα που χαρακτηρίζει τα ΜΜΕ είναι ότι χάνεται η μαζικότητα. Το ότι ζούμε όλοι στον ίδιο κόσμο, βλέπουμε σχεδόν όλοι κάθε βράδυ στις 8 ειδήσεις και έχουμε λίγο πολύ μια κοινή άποψη για το τι συμβαίνει στον κόσμο. Αυτό θα χαθεί, φοβάμαι. Ήδη από τώρα διαπιστώνω ότι από τότε που κινούμαι τόσο πολύ στο ίντερνετ, έχω φίλους με τους οποίους ξαφνικά δεν έχω και πολλά κοινά θέματα συζήτησης, γιατί εκείνοι κινούνται σε τελείως διαφορετικούς κόσμους. Κι αυτό θα γίνεται όλο και πιο έντονο.
Μπόρχερτ: Κοινές εμπειρίες, όπως παλιά το «Wetten, dass…» (Στοίχημα ότι…τηλεπαιχνίδι), θα υπάρχουν πια κάθε τέσσερα χρόνια – όταν θα έχει μουντιάλ. Όλα τ’ άλλα θα χάνονται. Αν και ο διαχωρισμός αυτός δεν αφορά μόνο την πραγματικότητα και την μπλογκόσφαιρα. Αν κινούμαι μόνο σε Strickblogs, τότε κι ο δικός μου κόσμος θα αποτελείται από Strickblogs – έχουμε δηλαδή την ίδια αποσπασματικότητα και μέσα στα ίδια τα blogs.
ΤΑΖ: Ζοφερό το μέλλον.
Νίγκερμαγερ: Ναι, μερικά πράγματα είναι ανησυχητικά. Από τη μια με γοητεύει η ιδέα ότι ο κόσμος δεν θα είναι έρμαιο των ΜΜΕ, αλλά θα έχει στη διάθεσή του διαφορετικές πηγές πληροφόρησης – αυτό κάνει τους ανθρώπους πιο έξυπνους. Δεν θα ήθελα όμως να καταργηθούν τα ΜΜΕ κι ο κόσμος να ενημερώνεται για την 11/9 μόνο από τα φόρα της συνωμοσιολογίας.
Μπόρχερτ: Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο κόσμος είναι οκνηρός κι έχει την τάση να διαβάζει και να αντιλαμβάνεται μόνο αυτό που εκ των προτέρων ανταποκρίνεται στις πεποιθήσεις του.
ΤΑΖ: Αυτό όμως ισχύει και για την επιλογή της εφημερίδας που διαβάζει κανείς. Οι αναγνώστες αγοράζουν μόνο τα φύλλα, που πρόσκεινται στη δική τους γραμμή.
Νίγκερμαγερ: Ναι, αλλά οι εφημερίδες έχουν τουλάχιστον αρκετά συχνά παρόμοιους τίτλους. Αυτό επιδέχεται και κριτική, αλλά καμιά φορά νομίζω ότι είναι και καλό – απλά και μόνο, γιατί συμβάλλει σ’ ένα είδος επικοινωνίας μέσα στην κοινωνία.
ΤΑΖ: Πώς θα’ πρεπε να είναι ο καταμερισμός εργασίας μεταξύ των ΜΜΕ και του αποσπασματικού web, έτσι ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν τα ΜΜΕ;
Νίγκερμαγερ: Καταρχήν να πούμε ότι τα ΜΜΕ έχουν πολύ καλές πιθανότητες επιβίωσης. Εκπαιδεύουν τους ανθρώπους τους – που στις καλύτερες περιπτώσεις κάνουν καλή έρευνα και γράφουν καλά. Πληρώνουν τον κόσμο για να ασχοληθεί μ’ ένα θέμα όχι μια μέρα μόνο, αλλά τρεις βδομάδες. Τα ΜΜΕ έχουν πολλά ατού – κανονικά δεν θα είχαν λόγο να φοβούνται το μέλλον, αν έκαναν τον κόπο να εστιάσουν στις αρετές τους.
Μπόρχερτ: Οι εφημερίδες θα πρέπει ωστόσο να καταλάβουν, ότι η δουλειά τους δεν είναι να ποτίζουν απλά το χαρτί με μαύρο μελάνι. Παραγωγή ποσότητας έχουμε και στο ίντερνετ. Από τις εφημερίδες περιμένω να αλλάξουν τον τρόπο που δουλεύουν και τοποθετούν το κέντρο βάρος τους. Το να αναπαράγεις τις ειδήσεις των πρακτορείων δεν αρκεί πια. Γιατί αυτά τα διαβάζω την άλλη μέρα το πρωί και στο ίντερνετ, τα ακούω και στο ραδιόφωνο και τα βλέπω και στην τηλεόραση. Από τις εφημερίδες περιμένω να μάθω τα παρασκηνιακά κατόπιν εμπεριστατωμένης έρευνας.
ΤΑΖ: Θα ξαναγυρίσω στο θέμα της εμπορευματοποίησης των blogs. Ένα blog που συζητήθηκε πολύ τις τελευταίες εβδομάδες ήταν το Hape Kerkeling ή Χορστ Σλέμμερ, επειδή χρηματοδοτείται από τη Volkswagen. Κάτι τέτοιο υποσκάπτει την αξιοπιστία των blogs;
Μπόρχερτ: Όχι, και το blog Χορστ Σλέμμερ είναι κακό παράδειγμα, γιατί πρόκειται για καθαρή κίνηση δημοσίων σχέσεων. Δεν ήταν δηλαδή αρχικά κάποιο blog που στη συνέχεια εμπορευματοποιήθηκε.
Νίγκερμαγερ: Νομίζω ότι στο μέλλον θα υπάρχουν blogs όλων των ειδών. Θα υπάρχουν τα αυστηρώς ιδιωτικά, μη εμπορικά blogs. Θα υπάρχουν όμως και τα εμπορικά blogs, όπως το Χορστ Σλέμμερ που είναι σκέτη διαφήμιση. Και θα υπάρξουν και δυσάρεστα φαινόμενα, όπου κάποιος θα παρακάμπτεται, κάποιος θα αυτοπροβάλλεται, κι όλα αυτά δεν θα γίνονται ανοιχτά. Ο κόσμος των blogs δεν είναι καλύτερος από τον υπόλοιπο κόσμο…
Μπόρχερτ: … ή από το ARD. Προσωπικά βρίσκω τη συζήτηση για την εμπορευματοποίηση των blogs που γίνεται αυτές τις ημέρες λίγο υστερική, αλλά συγχρόνως και σημαντική. Είναι καλό να κάνει κανείς σκέψεις για το τι στάση θα κρατήσει απέναντι στις διαφημίσεις και τις δημόσιες σχέσεις των weblogs. Αυτό όμως δεν καθιστά τα ίδια τα blogs χειρότερα, ούτε βέβαια αφορίζει τη μπλογκόσφαιρα με τα ωραία της οράματα για «κάθαρση». Αυτό που μάλλον θα συμβεί είναι ότι τα blogs θα ενσωματώσουν τις διαφημίσεις, όπως συμβαίνει και με τις εφημερίδες και την τηλεόραση. Και οι χρήστες θα έχουν πάντα τη δυνατότητα να τις κλείνουν/απομονώνουν.
Το πρωτότυπο άρθρο δημοσιεύθηκε στην Tageszeitung στις 13.03.2007
Για την μετάφραση : Έλενα Παλλαντζά - Weidner
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου