Ανατροπή τώρα!

Η ήττα του ΠΑΣΟΚ είναι το κεντρικό γεγονός των εκλογών. Παράνομες απαγωγές, υποκλοπές, κουμπάροι, ομόλογα, πυρκαγιές με κράτος απόν: τι άλλο να συμβεί για να φανεί η υπεροχή του ΠΑΣΟΚ; Όσο απωθητική όμως και να ήταν αυτή η κυβέρνηση, οι ψηφοφόροι έκριναν το ΠΑΣΟΚ ακόμα πιο απωθητικό! Γιατί;

Η απάντηση δόθηκε ήδη το 2004: η τότε εκλογική ήττα σήμαινε ότι το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να αλλάξει. Όχι ότι η «οκταετία του Σημίτη» δεν είχε παράξει έργο. Αλλά αυτό ήταν κυρίως τεχνοκρατικό: ΟΝΕ, ολυμπιακά έργα κ.λπ. Όπου χρειάστηκαν πολιτικές τομές υποχώρησε. Παράδειγμα η Υγεία, όπου ο Αλέκος Παπαδόπουλος εκδιώχθηκε, όταν επιχείρησε πραγματική μεταρρύθμιση. Η υπόσχεση της «Κοινωνικής Τετραετίας» του 2000 δεν τηρήθηκε. Προφανώς διότι χρειαζόταν ένα ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο «κόμμα εξουσίας» αλλά και «κόμμα κοινωνίας», όπως εξάλλου το διατυπώνει ο Κώστας Σημίτης σε βιβλίο του. Ο ίδιος, όμως, στη συνέχεια δηλώνει: «Η ανασυγκρότηση (του ΠΑΣΟΚ) προϋπέθετε την ισχυρή προσωπική μου παρέμβαση, όπως και την εντατική ενασχόληση των στελεχών της κυβέρνησης. Χρόνος όμως δεν υπήρχε. Οι προτεραιότητες ήταν άλλες. Η ένταξη στην ΟΝΕ, η εισαγωγή του ευρώ κ.λπ. (...) Η ανασυγκρότηση έπρεπε να περιμένει». Η ανασυγκρότηση δεν έγινε. Στο ΠΑΣΟΚ ανθούσε μια νομενκλατούρα όλο και πιο αλαζονική, πελατειακή, φορώντας βέβαια το μανδύα του εκσυγχρονισμού.

Μετά την ήττα του 2004, ο Γιώργος Παπανδρέου ανέλαβε το αυτονόητο: αυτοκριτική και ανατροπή. Ήταν εντολή του ενός εκατομμυρίου φίλων και μελών που τον ανέδειξαν πρόεδρο. Ο κομματικός μηχανισμός δεν ακολούθησε. Απέδωσε την ήττα σε αόριστη «φθορά της εξουσίας» και στο δίλημμα «ανατροπή» ή «συνέχεια» διάλεξε το δεύτερο. Η ενωτική συνείδηση του προέδρου τον οδήγησε, καλώς ή κακώς, σε αναδίπλωση. Με αποτέλεσμα οι εκλογές του 2007 να μοιάζουν με «δεύτερο γύρο» του 2004. Οι ίδιοι ΠΑΣΟΚικοί τενόροι, με απαράλλακτο λόγο, αντιπαρατάχθηκαν στα ίδια νεοδημοκρατικά στελέχη. Και έχασαν με την ίδια διαφορά! Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε συνεχή πτώση από το 1993. Η διαφορά του με τη Ν.Δ. πέρασε από +7% το '93, σε +3,5% το '96, σε +1% το 2000, σε -4,8% το 2004. Τώρα ακούγεται ότι πρέπει να παραιτηθεί ο πρόεδρός του. Αυτό ψιθυρίζεται από στελέχη με κεντρικό ρόλο στις προηγούμενες ήττες. Ποιο απ' αυτά όμως διαφώνησε με την κομματική γραμμή; Ποιο απείχε από πόστα ευθύνης στο κόμμα; Αν κάποιος πρέπει να παραιτηθεί είναι σύσσωμη η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ!

Το ΠΑΣΟΚ έχει σήμερα δύο δρόμους. Ο πρώτος είναι να αλλάξει πρόσοψη για να συνεχίσει ουσιαστικά τις ίδιες πρακτικές. Κατά προτίμηση με νέο αρχηγό, αλλά «δοκιμασμένο» στέλεχος, που θα δώσει την ψευδαίσθηση της αλλαγής. Αδιέξοδο για την Ελλάδα, καταστροφικό για το ΠΑΣΟΚ.

Ο δεύτερος δρόμος είναι η ανατροπή τώρα. Το ΠΑΣΟΚ να ξαναγίνει «κόμμα κοινωνίας». Είτε αυτό ονομαστεί «επανίδρυση», «αναγέννηση» ή κάτι άλλο, το νέο σχήμα πρέπει να είναι ριζικά διαφορετικό: μακριά από πελατειακές πρακτικές, από κόμματο-εκλογικές βαρονίες, θα επιδιώξει θεσμικές ανατροπές για μια πιο ουσιαστική δημοκρατία, χωρίς να θεωρεί την υπόλοιπη Αριστερά «λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις». Με νέους ανθρώπους, αλλά και με παλιά στελέχη, που θα μπουν στην επίπονη διαδικασία της αυτό-αξιολόγησης. Καταλληλότερος αρχηγός για το δρόμο αυτόν είναι ο Γιώργος Παπανδρέου. Εφόσον προχωρήσει αποφασιστικά στις ρήξεις που επιβάλλονται.

Η άνοδος της αποχής, η πτώση του δικομματισμού, η ενίσχυση των μικρών κομμάτων αναδεικνύουν ένα γεγονός: ο σημερινός πολιτικός χώρος μυρίζει κλεισούρα! Ας ανοίξουμε τις πόρτες! Παραδόξως αλλά λογικά, αυτό το άνοιγμα μπορεί να έρθει από το πιο τραυματισμένο κόμμα. Η ζωή και η ιστορία δίνουν πάντα μια δεύτερη ευκαιρία. Ας μη χαθεί!

Οδυσσέας Βουδούρης
Πρώην πρόεδρος των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα», πρόεδρος του «Κάθε Μέρα Πολίτης» το 2005-2006, Ελευθεροτυπία 18-9-07